Bankjes vol streektaal laten Leerdammers lachen: ‘Zo besef je hoe divers ons stadje is’

Leerdam - Van Arabisch en Pools tot Moluks en Leerdams dialect: overal in Leerdam duiken bankjes op met spreuken en gezegdes in alle talen die de glasstad rijk is. En warempel, zegt de bedenker, daardoor worden inwoners nét dat beetje liever tegen elkaar. "Zo weten we veel beter hoe divers ons stadje eigenlijk is."
Hij schraapt zijn keel als hij tegen ‘zijn’ bankje aanloopt. "Komt ‘ie hoor, in plat Leerdams", lacht Arie van Iterson (87). "Hoe we praote maor niks zeeje", leest hij de tekst op het bankje met volle overtuiging voor. "Dat betekent: we praten wel veel, maar wat zéggen we nou eigenlijk tegen elkaar? Zo, heb je ook weer een stukje Leerdamse wijsheid zo aan het begin van de week."
Het is een van de zeventien bankjes in Leerdam die de afgelopen tijd is aangepakt. Initiatiefnemer Wim van der Leij is zó trots op de grote diversiteit aan mensen in zijn stad, dat hij vond dat het vastgelegd moest worden. Allereerst met ‘streektaol’-gedichten van Van Iterson. Nuchtere teksten moesten het worden, lacht de dichter. "Zoals: ’het mok gien verschil mi nou en toen’. Da’s toch prachtig, dat een groot deel van ons Leerdammers nog in zulke spreuken uit de streek spreekt?"

'Liep uit de hand'

En dus werden een paar van zijn gedichten vastgelegd. In de zitleuningen van de bankjes die door heel Leerdam heen staan, welteverstaan. Bedenker Van der Leij had alleen nooit verwacht dat het "zo uit de hand zou lopen".
Nee, want voor hij het wist, rolden de aanmeldingen binnen met spreuken die bij inwoners al generatieslang in hun familie worden gebruikt. "Ineens kreeg ik gezegdes opgestuurd van mensen met onder meer Chinese, Tsjechische, Molukse en Duitse roots. Toen wist ik: dit wordt een stukkie groter dan ik had voorspeld. Gelukkig besloot de gemeente ons hiervoor subsidie te geven."
Kemal Koyuncu leverde bijvoorbeeld samen met de Turkse gemeenschap spreuken aan uit zijn geboorteland. ‘Met de juiste sleutel, blijft geen deur gesloten’, is de tekst van het bankje waar hij nu op zit. "Je verzint het niet, maar zulke teksten zorgen voor goede gesprekken. Ik krijg aan de lopende band bankjes-selfies van inwoners die dan weer iets van een andere tekst hebben geleerd."
Deze bankjes verbinden iedereen
Wim van der Leij, bedenker bankjes-project
Van der Leij hoopt dat ‘zijn’ Leerdam zo nog wat respectvoller naar elkaar wordt. "Iedereen die hier woont is een Leerdammer, waar die ook vandaan komt of zijn roots heeft. En ik vind dat je daar trots op moet zijn. Dat moet je met elkaar vieren."
Over een tijdje komen er waarschijnlijk ook nog extra bordjes bij de spreuk-banken te staan. Die moeten het verhaal erachter vertellen. "Al is het doel natuurlijk eigenlijk al bereikt", lacht Van der Leij. "Want je ziet: deze bankjes verbinden iedereen. Welke taal je ook spreekt."
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met SRC.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.